Không chỉ trẻ em mà người lớn, trong đó có nhóm đối tượng trên 50 tuổi cũng cần tiêm đầy đủ các loại vắc xin theo Khuyến cáo của Bộ y tế để bảo vệ sức khỏe tốt nhất, hạn chế khả năng nhiễm bệnh và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nặng do các bệnh lý gây nên.
Mời bạn cùng tham khảo danh mục những loại vắc xin cần thiết trên 50 tuổi được tư vấn bởi các Bác sĩ Trung tâm tiêm chủng BVĐK Hưng Hà.
Vì sao những người trên 50 tuổi thường dễ mắc các bệnh truyền nhiễm?
Người lớn, đặc biệt là những người cao tuổi, người mắc bệnh nền là nhóm người có nguy cơ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm, diễn biến nặng và điều trị rất khó khăn. Theo nghiên cứu về bệnh cúm được công bố trên tạp chí y khoa hàng đầu thế giới The Lancet, tỷ lệ mắc cúm tại Việt Nam là hơn 3.700/100.000 dân, cao gấp 5 lần trung bình thế giới, trong đó tỷ lệ tử vong đối với người trên 50 tuổi là cao nhất.
Nguyên nhân gây ra tỷ lệ cao như vậy là do người cao tuổi có sức đề kháng yếu hơn, các cơ quan trong cơ thể lão hoá theo tuổi tác, dẫn đến việc khó thích ứng với sự thay đổi của thời tiết, môi trường. Đồng thời, độ tuổi này cũng dễ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính… làm cơ thể suy yếu, khó chống lại các tác nhân truyền nhiễm.
Vì vậy, tiêm vắc xin không chỉ là một cách bảo vệ chủ động cho bản thân, gia đình mà còn góp phần tăng miễn dịch cộng đồng, giúp người lớn tuổi tận hưởng cuộc sống chất lượng, an yên và hạnh phúc.
Những vắc xin nào cần thiết tiêm cho người trên 50 tuổi?
1. Vắc xin phòng bệnh cúm
Cúm là một bệnh truyền nhiễm, dễ lây. Cúm ở người lớn tuổi thường diễn biến nặng hơn người trẻ tuổi và thường gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở những người mắc các bệnh tiềm ẩn như viêm phổi, bệnh tim thiếu máu cục bộ và suy tim dẫn đến tỷ lệ nhập viện và tỷ lệ tử vong cao.
Virus cúm tự thay đổi hàng năm theo các đợt “trôi dạt kháng nguyên” vì thế mỗi năm các vắc xin sẽ được cải tổ và điều chỉnh cho phù hợp. Các nghiên cứu cho thấy rằng tiêm phòng có thể làm giảm 70-90% nhiễm cúm ở người khoẻ mạnh, giảm 61% tỷ lệ tử vong trong bệnh viện ở người cao tuổi, giảm 55% nguy cơ tử vong trên người có bệnh mạch vành và giảm 41% nguy cơ do mọi nguyên nhân trên bệnh nhân đái tháo đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Khuyến cáo: Kể cả người đang sinh sống cùng người lớn tuổi nên tiêm phòng vắc xin cúm hàng năm và nhắc lại mỗi năm một lần để tránh trở thành nguồn bệnh, nguồn lây nhiễm.
Vắc xin phòng cúm cho người lớn: Hiện nay, Việt Nam các loại vắc xin phòng cúm mùa dành cho người lớn bao gồm:
- Vắc xin Vaxigrip Tetra 0.5ml (Pháp)
- Influvac Tetra 0,5ml (Hà Lan)
- GCFlu Quadrivalent 0,5ml (Hàn Quốc)
- Ivacflu-S 0,5ml (Việt Nam)
Đối tượng: Tất cả người lớn, không kể tuổi tác.
Lịch tiêm: Tiêm phòng 1 mũi và nhắc lại mỗi năm.
2. Vắc xin phòng bệnh viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não… do phế cầu khuẩn
Phế cầu khuẩn có thể gây viêm phổi, gây ra cái chết cho hàng triệu người mỗi năm. Ước tính có khoảng 28.000 trường hợp và 2.900 ca tử vong do bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn xảy ra vào năm 2014. Trẻ nhỏ và những người trên 65 tuổi có tỷ lệ mắc bệnh nghiêm trọng cao nhất và người lớn tuổi có nhiều khả năng tử vong vì bệnh này.
Bệnh do vi khuẩn phế cầu là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng và chiếm 65% căn nguyên gây bệnh – là nguyên nhân chính của viêm phổi, bao gồm cả nguyên nhân gây viêm xoang, viêm tai giữa. Người già và những người mắc các bệnh bẩm sinh, bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh phổi, bệnh tim, bệnh gan, bệnh thận, ung thư, người nhiễm HIV, những người mắc các bệnh tự miễn… có thể bị nhiễm trùng nặng dẫn đến viêm màng não và nhiễm trùng máu.
Viêm phổi ở người già điều trị tốn kém và dai dẳng hơn người trẻ, bệnh cũng dễ tái phát làm suy yếu dần sức khỏe, giảm tuổi thọ. Bệnh viêm phổi chiếm tỷ lệ 7,8% ở người cao tuổi.
Vắc xin phòng bệnh do phế cầu khuẩn: Prevenar 13 (Bỉ).
Đối tượng sử dụng: Tất cả người lớn, không kể tuổi tác. Đặc biệt là người có các yếu tố nguy cơ nhất định như hút thuốc lá, hoặc có các vấn đề sức khỏe chẳng hạn như bệnh phổi, bệnh tim mãn tính, các bệnh bạch cầu, ung thư hoặc nghiện rượu.
Lịch tiêm: Tiêm phòng 1 liều duy nhất.
3. Vắc xin phòng bệnh Bạch hầu, uốn ván, ho gà
Bạch hầu, Uốn ván, Ho gà là 3 căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đã từng bùng phát cướp đi sinh mệnh của nhiều người trên thế giới. Người lớn tuổi mắc bệnh có thể có nhiều biến chứng nguy hiểm nặng nề như suy hô hấp, viêm phổi, viêm não (đối với bệnh ho gà); viêm cơ tim, viêm thần kinh (đối với bệnh bạch hầu); co thắt thanh quản, thuyên tắc phổi, cứng khớp (đối với bệnh uốn ván).
Theo Tổ Chức Y tế Thế Giới và các khuyến cáo chủng ngừa của Anh, Canada, Mỹ: bên cạnh việc hoàn tất lịch chủng ngừa cơ bản và tiêm nhắc cho trẻ dưới 2 tuổi, các vắc xin 3 thành phần phòng Bạch hầu, Uốn ván, Ho gà cần được tiêm nhắc tại nhiều các cột mốc khác nhau trong đời, đặc biệt là tiêm nhắc cho người già từ 50 tuổi trở lên và người lớn có bệnh lý mạn tính đi kèm.
Người trên 50 tuổi luôn là đối tượng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp như Ho gà, Bạch hầu. Ngoài ra, khi đã mắc bệnh, các triệu chứng biểu hiện ở họ thường nhẹ hơn nên dễ bị nhầm sang bệnh thông thường, nhưng lại là nguồn lây nhiễm cho những người xung quanh, đặc biệt là các trẻ nhỏ (từ 0 – 3 tháng tuổi) chưa được tiêm phòng hoặc chưa đủ miễn dịch đang sống chung nhà.
Vắc xin Bạch hầu, uốn ván, ho gà: Có 2 loại vắc xin được khuyến cáo sử dụng cho người lớn để phòng ngừa bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà.
– Vắc xin Boostrix (Bỉ) được chỉ định để tạo miễn dịch chủ động nhắc lại nhằm phòng các bệnh: Bạch hầu – uốn ván – ho gà ở người lớn mọi độ tuổi. Lưu ý: Vắc xin Boostrix xem xét chủng ngừa cho phụ nữ đang mang thai.
– Vắc xin Adacel (Canada) được chỉ định để tạo miễn dịch chủ động nhắc lại nhằm phòng các bệnh: Bạch hầu – uốn ván – ho gà ở người lớn đến 64 tuổi.
Đối tượng: Người lớn.
Lịch tiêm:
– Người lớn từ 18 tuổi trở lên từng tiêm vắc xin chưa thành phần ho gà – bạch hầu – uốn ván hoặc chưa hoàn tất lịch tiêm hoặc không rõ tình trạng đã tiêm ngừa hay chưa: Lịch tiêm sẽ là 03 mũi:
+ Mũi 1: lần đầu tiên tiêm.
+ Mũi 2: Cách mũi 1 tối thiểu 1 tháng
+ Mũi 3: Cách mũi 2 tối thiểu 6 tháng
Sau đó tiêm liều nhắc tiếp theo khoảng cách tối thiểu 10 năm so với liều tiêm trước
– Người lớn từ 18 tuổi trở lên đã hoàn tất 03 mũi cơ bản ho gà – bạch hầu – uốn ván:Tiêm phòng 1 mũi, nhắc lại mỗi 10 năm 1 lần.
Lưu ý: Có thể chuyển đổi giữa Boostrix và Adacel ở những liều tiêm nhắc.
4. Vắc xin phòng bệnh Thủy đậu
Nếu bạn chưa bao giờ bị thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng, bạn vẫn có thể mắc bệnh. Và người già có nguy cơ bị biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm phổi và viêm não. Bệnh thủy đậu là do virus varicella zoster gây ra và lây truyền qua tiếp xúc với người nhiễm bệnh.
Thủy đậu ở người trưởng thành dễ phát triển nặng hơn so với trẻ em, với tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao hơn – vào khoảng 31/100.000 ca tử vong. Viêm phổi do thuỷ đậu là biến chứng phổ biến nhất – lên đến 10-30%, gây ra 20 đến 30 ca nhập viện trên 10.000 người lớn.
Hai liều vắc xin có hiệu quả bảo vệ trên 90% trong việc ngăn ngừa bất kỳ dạng nào của bệnh nào và 100% trường hợp đã tiêm đủ liều tránh đc không mắc bệnh ở mức độ nghiêm trọng. Tất cả người lớn chưa từng mắc thủy đậu, chưa tiêm phòng đều nên tiêm vắc xin.
Vắc xin phòng thủy đậu: Có 3 loại vắc xin được khuyến cáo sử dụng cho người lớn để phòng bệnh thủy đậu.
- Vắc xin Varivax (Mỹ)
- Vắc xin Varicella (Hàn Quốc)
- Vắc xin Varilrix (Bỉ)
Đối tượng: Tất cả người lớn chưa có miễn dịch.
Lịch tiêm: Tiêm phòng 2 liều cách nhau tối thiểu 1 tháng.
Đặc biệt: Vắc xin có thể bảo vệ ngay cả sau khi bạn bị phơi nhiễm nếu bạn tiêm phòng trong vòng 72 giờ.
5. Vắc xin phòng bệnh viêm gan A, B
Viêm gan A gặp ở mọi nơi trên thế giới. Bất cứ người nào chưa có miễn dịch với virus viêm gan A đều có nguy cơ bị nhiễm bệnh khi họ phơi nhiễm với virus thông qua các loại thức ăn/nước uống bị nhiễm virus, tiếp xúc thường xuyên hoặc quan hệ tình dục với người bị nhiễm bệnh. Nguy cơ nhiễm khuẩn cao nhất là ở những khu vực có điều kiện vệ sinh môi trường kém. Các triệu chứng của viêm gan A có thể thay đổi phụ thuộc vào tuổi của người bị nhiễm bệnh – từ một bệnh lý nhẹ với một vài hoặc thậm chí không có triệu chứng ở trẻ nhỏ đến bệnh lý nặng với các triệu chứng nặng nề hơn ở trẻ lớn và người lớn.
Viêm gan B là một trong các bệnh lý nguy hiểm do virus HBV gây ra. Khi bệnh kéo dài hơn 6 tháng, được coi là giai đoạn mãn tính, lúc này khả năng cao sẽ dẫn đến xơ gan, suy gan hoặc nguy hiểm hơn là ung thư gan. Nếu không được chẩn đoán và chữa trị kịp thời, tính mạng sẽ bị đe dọa. Người lớn từ 50 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc bệnh viêm gan B. Đặc biệt virus viêm gan B nguy hiểm hơn bởi chúng tàn phá cơ thể một cách âm thầm, ít biểu hiện những triệu chứng rõ ràng. Tại Việt Nam, cứ 10 người thì có 1 người bị viêm gan B. Viêm gan siêu vi B là nguyên nhân của khoảng 80% ca ung thư gan nguyên phát. Ung thư gan thường gây ra tử vong ở nhóm độ tuổi người trưởng thành và người lớn.
Vắc xin phòng viêm gan AB: Twinrix (Bỉ)
Đây là vắc xin duy nhất trên thế giới phòng được 2 bệnh viêm gan A và viêm gan B trong cùng một mũi tiêm. Twinrix do hãng Glaxo Smith Kline (Bỉ) sản xuất.
Vắc xin phòng viêm gan B:
- Vắc xin Engerix B (Bỉ)
- Vắc xin Euvax B (Hàn Quốc)
- Vắc xin Heberbiovac HB (Cuba)
- Vắc xin Twinrix (Bỉ)
Đối tượng: Tất cả người lớn, không kể tuổi tác.
Lịch tiêm: Tiêm phòng 3 liều, trong thời gian 6 tháng, nhắc lại sau 5 năm.
Có 2 phác đồ:
– Phác đồ 0-1-6: Mũi 1: là liều đầu tiên khi tiêm. Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1. Mũi 3: 6 tháng sau mũi 1.
– Phác đồ 0-1-2-12: Mũi 1: là liều đầu tiên khi tiêm. Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1. Mũi 3: 2 tháng sau mũi 1. Mũi 4: 1 năm sau mũi 1. Phác đồ này nên được sử dụng ở những người có nguy cơ nhiễm bệnh trực tiếp.
6. Vắc xin phòng bệnh viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng tim, viêm khớp, viêm mũi họng… do não mô cầu khuẩn
Với các triệu chứng sớm rất dễ nhầm lẫn với bệnh cúm thông thường (như sốt, buồn nôn, nôn, buồn ngủ, chán ăn, đau họng, nhức đầu…), bệnh do não mô cầu khuẩn đặc biệt nguy hiểm do khó chẩn đoán, diễn tiến trầm trọng, có thể gây tử vong nhanh.
9-15 giờ sau khi bị vi khuẩn não mô cầu xâm lấn, người bệnh cứng cổ, sợ ánh sáng, vô cùng đau đớn. Sau 16-24h, bệnh nhân rơi vào hôn mê, mê sảng, co giật, mất ý thức và tử vong.
Ngay cả khi được điều trị tích cực, cứ 10 người mắc bệnh viêm não mô cầu sẽ có 1 người tử vong hoặc cứ 2 trong 10 người sẽ bị khuyết tật nghiêm trọng như: mất thính lực, tổn thương não, và cắt cụt chi.
Thanh thiếu niên và người lớn là những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh viêm não mô cầu. Mức độ nghiêm trọng của bệnh có thể sẽ phụ thuộc vào từng lứa tuổi và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, tiêm vắc xin phòng viêm màng não mô cầu là một trong những cách phòng ngừa bệnh.
Vắc xin: Menactra (Mỹ).
Đối tượng: Được Bộ Y tế khuyến cáo tiêm cho người trưởng thành, người có hệ miễn dịch kém, người cao tuổi để phòng các bệnh viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng tim, viêm khớp, viêm mũi họng, viêm phổi do não mô cầu khuẩn.
Lịch tiêm: Vắc xin Menactra (Mỹ) cho trẻ em từ 2 tuổi đến 55 tuổi (trước sinh nhật lần thứ 56): 1 liều duy nhất.
Trung tâm tiêm chủng Hưng Hà hiện đang có đầy đủ các loại vắc xin cho người trên 50 tuổi. Để được tư vấn thêm về các loại vắc xin, vui lòng liên hệ:
- Hotline: 0221 628 3456.
- Địa chỉ: Tầng 1 nhà A, Bệnh viện Đa khoa Hưng Hà – đường Sơn Nam – phường Lam Sơn – TP Hưng Yên